Piłkarze Warty Poznań i Lecha Poznań zagrają ze sobą po raz 13. w Ekstraklasie i 28. w oficjalnych rozgrywkach. „Zieloni”na wygraną z drużyną z Bułgarskiej czekają od maja 1995 roku. Poznaj historię derbów miasta, których tradycja sięga lat 40. ubiegłego wieku.

Derby Poznania – poznaj ich historię

W sezonie 1994/1995 jedyny raz na najwyższym poziomie rozgrywkowym spotkały się trzy poznańskie kluby: Warta, Lech i Olimpia. Wtedy na intensywność lokalnych potyczek kibice w stolicy Wielkopolski nie mogli narzekać. Inaczej niż przez całą historię zmagań o mistrzostwo Polski. Dzieje derbów nie są zbyt bogate – Warta i Lech rywalizowały w bezpośrednich meczach raptem przez 2 lub 3 sezony w latach 40. i 90. XX wieku. Obecne pojedynki z sąsiadami to premia za powrót „Zielonych” do Ekstraklasy po 25 latach, w 2020 roku. Dzień meczu to najważniejsze wydarzenie w mieście, a pod wieloma względami najbardziej niesamowite derby w całej Polsce. Czy wiesz, dlaczego kolejny mecz Warta – Lech tak bardzo elektryzuje Poznań?

Warta i Lech. Starsza siostra, młodszy brat

Może dlatego, że to dopiero 13. taki mecz na poziomie Ekstraklasy, 16. w zmaganiach o mistrzostwo Polski, a 28. w historii rozgrywek na wszystkich szczeblach? Warta Poznań to jeden z najstarszych klubów piłkarskich w kraju (powstała w 1912 roku), współtworzyła polską piłkę klubową, ma na swoim koncie dwa tytuły mistrza Polski. Lech został założony zaledwie 10 lat później, ale historia derbów potoczyła się w ten sposób, że okresy wspólnych występów na jednym poziomie rozgrywek były dość rzadkie. Mimo to losy obu drużyn splatały się ze sobą dość często. Ogromny stadion „Warciarzy” (im. Szyca, wcześniej 22 lipca) przez lata był największym obiektem w mieście, dlatego piłkarzom „Kolejorza” – do czasu przenosin z Dębca na Bułgarską – zdarzało się rozgrywać tam swoje mecze. Przez lata poznańscy kibice nauczyli się doceniać osiągnięcia lokalnych zespołów niezależnie od ich barw klubowych. Oczywiście serce każdego fana jest tylko w jednym kolorze, ale duma z Wielkopolski to coś wyjątkowego. Dlatego przed pierwszymi derbami w XXI wieku, we wrześniu 2020 roku, koziołki z ratusza miały na sobie szaliki obu klubów. Tak samo będzie też w najbliższą niedzielę.

Czy kluby z Wildy i Dębca grały ze sobą przed wojną?

Gdy w latach 20. formował się Lech, Warta należała do piłkarskiej elity w Polsce. Pierwszy tytuł mistrzowski dla miasta zdobyła na początku rozgrywek o mistrzostwo Polski (1929 rok), drugi – tuż po wojnie, w 1947 roku. Dwa sezony po ostatnim triumfie rozstała się z ówczesną 1 ligą. W tym czasie „Kolejorz” zdążył zadebiutować w rozgrywkach i przejąć obowiązki pierwszej futbolowej siły w mieście. Przez lata piłkarski Poznań nauczył się doceniać osiągnięcia obu klubów. Dlatego dziś każde derby to duże wydarzenie, które przebiega w przyjaznej atmosferze. Kiedy to się zaczęło? Odnotujmy pierwszą istotną wzmiankę. 23 września 1934 w inauguracyjnym meczu na nowo wybudowanym stadionie na Dębcu Lech podjął drugi zespół Warty. Goście wygrali 3:0.

Pierwsze derby w powojennej klasie okręgowej

II wojna światowa i jej skutki przetasowały układ sił w polskiej piłce. Nie wszystkie przedwojenne potęgi odnalazły się we wznowionych rozgrywkach. Dla „Zielonych” ten czas oznaczał – nomen omen – zmianę warty. Drugi tytuł mistrzowski z 1947 roku okazał się łabędzim śpiewem, zaś Warta Poznań dwa sezony później na pół wieku pożegnała się z Ekstraklasą. A mecze z Lechem? Pierwsze trzy oficjalne spotkania rozegrano w… A-klasie. Tak nazywały się wówczas rozgrywki regionalne, których zwycięzcy mieli spotkać się w fazie centralnej, decydującej o mistrzostwie kraju. Oznaczało to, że w finale mogła wystąpić tylko jedna ekipa z Wielkopolski. O awans do szczebla centralnego zmierzyli się wówczas mistrzowie sprzed wojny z mierzącym wysoko klubem kolejowym. W meczu grupowym i jednym ze spotkań play-off triumfowali „Warciarze”. W rewanżu padł sensacyjny wówczas wynik 5:2 dla „Kolejorza”.

Pierwszoligowy debiut

Przez trzy kolejne sezony Warta i Lech Poznań rozgrywały mecze, w których bardziej utytułowany klub podejmował ambitnego pretendenta. Zestawienie wyników z tego okresu wypada zdecydowanie na korzyść „Kolejorza”. „Zieloni” wprawdzie nie przegrali spotkania na własnym terenie, ale odnieśli na nim tylko jedno zwycięstwo. Z kolei „Lechici” wygrali wszystkie pojedynki u siebie, tracąc tylko jedną bramkę. W tym okresie zawodnicy Lecha w każdym ze spotkań strzelali po 2 gole. Pierwszy etap dziejów spotkań derbowych zamyka się bilansem 1-2-3 i stosunku bramkowym 9:12.

Czasy szczebla lokalnego

Na następne pierwszoligowe zmagania w Poznaniu kibice musieli poczekać aż pół wieku. W międzyczasie Lech i Warta spotkały się w II i III lidze. Jak przedstawiają się wyniki z tego okresu? W II lidze w latach 1958–1960 bramek było jak na lekarstwo. Jednak częściej minimalną wygraną zapewniał sobie zespół grający na Dębcu. Warta musiała zadowolić się dwoma remisami. W III lidze kluby zameldowały się na trzy różne sezony w latach 1964–1970. Tu „Zieloni” wygrali jeden mecz, a pozostałe wyniki to remis i 4 porażki. W sumie bilans derbów na niższych szczeblach rozgrywek wynosi 1-3-8.

Ostatnie zwycięstwo Warty. Historia derbów w latach 90.

W roku 1993 Warta Poznań świętowała powrót do Ekstraklasy. Grała w niej dwa sezony, co oznaczało rozegranie pierwszych derbów Wielkopolski w najwyższej klasie rozgrywkowej po prawie 50 latach. 28 sierpnia 1993 roku kibice przy Bułgarskiej oglądali remis 1:1. Po dwóch wygranych w gościach naturalnym faworytem kolejnej rywalizacji byli piłkarze „Kolejorza”. Tym bardziej że do ostatniego – jak się okazało – spotkania w tym stuleciu obie ekipy przystępowały z zupełnie odmiennych pozycji. „Zieloni” już wtedy jedną nogą w II lidze, Lech natomiast mógł cały czas jeszcze myśleć co najmniej o awansie do europejskich pucharów.

Jednak derby na stadionie przy Bułgarskiej zakończyły się sensacyjnie. Warta pokonała faworyta 2:1, a obie bramki dla gości zdobył świetny napastnik, Piotr Prabucki. Zaskakujący wynik derbów sprawił, że wytrącony z rytmu „Kolejorz” nie mógł się już odnaleźć do końca sezonu. Niestety, dla zespołu z Wildy zwycięstwo nie było w stanie odwrócić kursu na spadek do niższej ligi. Na następny mecz Warty z Lechem trzeba było czekać kolejne ćwierć wieku. W tym okresie bilans bezpośrednich spotkań wyniósł 1-1-2 (bramki 3:5).

Wielki powrót, wielkie derby

Ponowna rywalizacja poznańskich klubów stała się możliwa po awansie Warty do PKO Bank Polski Ekstraklasy po 25 latach, którego tak naprawdę przed ostatnim sezonem w Fortuna 1 Lidze niewielu się spodziewało. Udane baraże pozwoliły „Swojskiej Bandzie” wrócić na salony, a stolica Wielkopolski ponownie mogła szykować się na emocjonujące derby. Co ciekawe, beniaminek na koniec rozgrywek znalazł się w tabeli wyżej od utytułowanego sąsiada. Jednak bilans spotkań między poznaniakami wypadł na korzyść Lecha. 1:0 przy Bułgarskiej i 2:1 w Grodzisku – w obu pojedynkach po golach strzelonych w ostatnich minutach meczu. Okoliczności, w jakich zapadały rozstrzygnięcia w tych spotkaniach, wiele mówią o tym, że derby Poznania budzą emocje na boisku i trybunach. Jednak przez cały czas to przede wszystkim wielkie rodzinne święto fanów futbolu w całym regionie.

Fakty, liczby, ciekawostki

• 27 – tyle razy piłkarze Warty Poznań i Lecha Poznań spotkali się w oficjalnych rozgrywkach ligowych.
• 12 – to liczba meczów rozegranych na najwyższym poziomie ligowym.
• 7 – tyle razy na najwyższym szczeblu wygrywał Lech. Dokładnie tyle samo ma na koncie tytułów mistrza Polski.
• 6 – to największa liczba goli, które padły w jednym meczu Ekstraklasy pomiędzy obiema ekipami. W roku 1950 Warta wygrała 4:2.
• 5 – to najwyższa różnica bramek, jaka kiedykolwiek pojawiła się w historii derbów. W 1965 w III lidze Lech Poznań zwyciężył 5:0.
• 4 – w 4. minucie doliczonego czasu gry w ostatnim meczu derbowym gola na wagę zwycięstwa dla Lecha strzelił Pedro Tiba. Do 80. minuty Warta prowadziła 1:0.
• 3 – tyle bezpośrednich meczów w Ekstraklasie zakończyło się podziałem punktów.
• 2 – to liczba derbowych zwycięstw „Zielonych” w Ekstraklasie. Dokładnie tyle samo tytułów mistrza Polski ma na koncie Warta.
• 1 – tylko raz na 27 spotkań poznaniacy nie zobaczyli bramki – w meczu II ligi w roku 1959.
• 0 – na stadionie Lecha w derbach (na wszystkich poziomach) ani razu nie padł wynik remisowy. Jak będzie tym razem?

Kiedy najbliższy mecz Warty z Lechem?

Najbliższy, 14. derbowy pojedynek Warty z Lechem odbędzie się na stadionie w Grodzisku już w sobotę, 14 maja. Na pewno, jak zawsze, będzie to prawdziwe piłkarskie święto w stolicy Wielkopolski. Stadion wypełni się kibicami, spośród których część będzie nosiła niebiesko-białe szaliki Lecha, a część zielono-białe Warty Poznań. To tylko kolejny dowód na to, że Poznań to miasto wyjątkowe. Tak jak jego piłkarskie derby.