27 grudnia, w rocznicę wybuchu Powstania Wielkopolskiego, wspominamy postacie, które łączyły sport z walką o niepodległość. Jedną z nich jest Marian Beym – jeden z siedmiu założycieli Warty Poznań, jej pierwszy kapitan sportowy, wybitny piłkarz wczesnych lat klubu, a jednocześnie powstaniec wielkopolski, uczestnik III Powstania Śląskiego i żołnierz kampanii wrześniowej 1939 roku.

Pierwszy kapitan

Marian Beym urodził się 2 grudnia 1894 roku w Poznaniu. Jako młody zawodnik swoje pierwsze piłkarskie kroki stawiał w niemieckim klubie Britannia, jednak już jako 17-latek znalazł się w gronie siedmiu założycieli pierwszego polskiego klubu piłkarskiego w mieście – Warty Poznań.

Od samego początku odgrywał w nim kluczową rolę. Został pierwszym kapitanem sportowym Warty, a do 1919 roku należał do najlepszych Wielkopolskich piłkarzy. Był uczestnikiem pierwszego, historycznego meczu „Zielonych”, rozegranego 18 sierpnia 1912 roku, w którym Warta pokonała poznańską Herthę aż 9:2. W tamtym spotkaniu tworzył parę obrońców z Franciszkiem Szycem, choć nominalnie występował jako napastnik.

W barwach Warty Poznań grał w mistrzostwach Wielkopolski w latach 1913 i 1914, dwukrotnie zdobywając z drużyną tytuł mistrzowski. W listopadzie 1913 roku wystąpił także w dwóch pierwszych meczach reprezentacji Wielkopolski, rywalizując z Wisłą Kraków.

Sportowiec i organizator

Aktywność Mariana Beyma nie ograniczała się wyłącznie do boiska piłkarskiego. Już w 1913 roku był pomysłodawcą utworzenia sekcji tenisowej Warty Poznań, zostając jej sekretarzem, a później również kierownikiem. Z ramienia Warty wziął udział w zebraniu założycielskim Związku Polskich Towarzystw Sportowych (ZPTS) w styczniu 1913 roku, organizacji zrzeszającej polskich sportowców działających pod zaborem pruskim. W okresie od stycznia do kwietnia 1914 roku pełnił funkcję prezesa ZPTS.

Założyciele Warty Poznań w broszurze wydanej z okazji 25-lecia istnienia klubu, Marian Beym w środku.

Wojna, powstanie i niepodległość

Podobnie jak wielu sportowców Warty Poznań, Marian Beym został powołany do armii pruskiej. Podczas I wojny światowej służył w oddziale mobilizacyjnym, a jednocześnie pomagał dezerterom przedostać się poza granice Rzeszy. Był członkiem Polskiej Organizacji Wojskowej Zaboru Pruskiego.

W grudniu 1918 roku wziął udział w Powstaniu Wielkopolskim, walcząc o przyłączenie Wielkopolski do odradzającej się Polski. W strukturach powstańczych był zastępcą dowódcy kompanii Warty Poznań, dowodzonej przez Antoniego Szymańskiego. Następnie służył w Wojsku Polskim, a w 1921 roku uczestniczył w III Powstaniu Śląskim.

Sędzia, działacz, urzędnik

Po zakończeniu kariery piłkarskiej w 1919 roku Marian Beym został sędzią piłkarskim. Prowadził m.in. mecze finałowe mistrzostw Polski w 1922 roku. W latach 1920–1922 pełnił funkcję Przewodniczącego Wydziału Spraw Sędziowskich Poznańskiego OZPN, a po służbowym przeniesieniu do Katowic działał również w strukturach Górnośląskiego OZPN. Był delegatem na zjazd PZPN w 1924 roku.

Z zawodu pracował jako urzędnik bankowy. W latach 1922–1925 mieszkał w Katowicach, po czym powrócił do Poznania.

Niejasny los

We wrześniu 1939 roku Marian Beym został zmobilizowany do Wojska Polskiego i wziął udział w kampanii wrześniowej. Po jej zakończeniu nie wrócił z wojny. Dokładna data i okoliczności jego śmierci nie są znane. Zaginął we wrześniu 1939 roku.

Za swoją działalność niepodległościową został odznaczony Krzyżem Niepodległości.

Dziedzictwo i pamięć

Powstanie Wielkopolskie było dla  Mariana Beyma naturalnym przedłużeniem postawy, którą wcześniej realizował na boisku i w działalności sportowej – odpowiedzialności za wspólnotę i gotowości do działania. To doświadczenie ukształtowało całe jego dalsze życie: od służby w Wojsku Polskim, przez udział w III Powstaniu Śląskim, aż po kampanię wrześniową 1939 roku, z której nie powrócił. W tej perspektywie Marian Beym nie jest jedynie współzałożycielem Warty Poznań, lecz reprezentantem pokolenia, dla którego sport, niepodległość i obowiązek wobec państwa były nierozerwalne. Pamięć o nim w dniu rocznicy Powstania Wielkopolskiego jest przypomnieniem, że wolność w Wielkopolsce miała konkretne twarze.